Предметни наставници: проф д-р Илија Велев, проф. д-р Маја Јакимовска-Тошиќ

Цели на предметот

Стекнување на знаења за континуитетот на културно-историскиот развој на просторот на Македонија, од антиката, преку ранохристијанскиот и средновековниот период, се до поствизантиската пројава на раното просветителство.

Содржина на предметот

• Древномакедонскиот и византискиот цивилизациски систем на културно проникнување;
• Феноменот Византија и нејзиниот културен идентитет; Византија и Македонија;
• Христијанска цивилизација – ранохристијански и средновековни културни интроспекции;
• Патристичката книжевност и творечките процеси низ византиско-македонските книжевни и културни врски;
• Иконоборството;
• Византиското културнотворечко клише;
• Културни центри и значајни процеси;
• Кирило-методиевските мисии и афирмацијата на словенската христијанска цивилизација;
• Охридскиот духовен и книжевен центар како раскрсница на византиските и словенските културолошки спектри;
• Света Гора – центар на градењето на една своевидна византиско-словенска цивилизација и култура;
• Монашка духовност и мистично богословие;
• Културните творечки модификации на мистицизмот и на схоластичниот рационализам во XIV век;
• Византија по Византија;
• Раните просветителски пројави во Македонија како предвесници на народните преродбенски будења.

Основна литература
Велев, Илија (2005, 2012) Византиско-македонски книжевни врски, второ електронско издание, Скопје
Дил, Шарл (1995) Историја византијског царства, Београд
Каждан, Александър и др. (2001, 2006) Византийската култура XI-XII век: Промени и тенденции, Велико Търново, Санкт Петербург, 2-ое изд.
Георгиева-Петковска, Вера (2001) Византиска филозофија, Скопје
Велев, Илија (2016) Свети Кирил и Методиј, рамноапостоли и сесловенски просветители, Скопје: УКИМ   
Јакимовска-Тошиќ, Маја (2013) Книжевни и културни модели во македонската средновековна литература, Скопје   

Дополнителна литература
Велев, Илија (2014) Историја на македонската книжевност. Том 1. Средновековна книжевност, Скопје   
Шарл, Дил (2005)    Византијске слике, Београд   
Стивен, Мичел (2010) Историја позног Римског царства 284-641, Београд   
Заров, Иван К. (2003) Византиска естетика и средновековниот живопис во Македонија од XI и XII век, Скопје
Велев, Илија (1996) Македонскиот книжевен XIV век, Скопје
Јакимовска-Тошиќ, Маја (2001) Македонската книжевност во XV век, Скопје
Велев, Илија (2000) Средновековни книжевни антологии, Скопје